Polskie media online a szczepionki przeciw COVID-19. Które preparaty zdobyły popularność w polskiej przestrzeni informacyjnej, a które przeszły bez echa?

Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji
Author: Centrum Analiz Propagandy i DezinformacjiEmail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W ostatnich miesiącach Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji prowadziło monitoring wybranych polskich i rosyjskich mediów internetowych pod kątem występowania w nich informacji na temat szczepionki przeciw koronawirusowi. W pierwszej części opracowanego raportu: "Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną", przeanalizowana została sytuacja w polskiej cyberprzestrzeni w okresie: 10.05-04.07.2021 r.


Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji

Monitoring dotyczył wybranych, najbardziej opiniotwórczych serwisów informacyjnych w Polsce: onet.pl, wp.pl, interia.pl, wpolityce.pl, gazeta.pl. Zgromadzone dane pozwoliły na szczegółową analizę artykułów na temat niedawno wynalezionej szczepionki przeciw COVID-19 oraz szczepień. Teksty pojawiające się w Internecie zostały przeanalizowane zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym.


Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji

Najważniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonych badań:

- Bez względu na analizowany portal informacyjny, największa ilość artykułów w badanym przedziale czasowym (05-04.07.2021 r.) dotyczyła przede wszystkim szczepionek produkowanych na Zachodzie, czyli Pfizer (w sumie 685 publikacji), AstraZeneca (565), Moderna (399) oraz Johnson & Johnson (321);

- Dużo mniejszą uwagę polskich mediów przykuły preparaty produkcji rosyjskiej (Sputnik V – 48, EpiVacCorona – 3) oraz chińskiej (Sinovac – 18, Cansino – 17, Sinopharm – 15);

- W żadnym z badanych serwisów informacyjnych nie pojawiły się artykuły na temat chińskich preparatów Convidecia i Vero Cell czy o kazachskim QazVac;

- Z każdym kolejnym tygodniem zauważalny był znaczny trend spadkowy, jeśli chodzi ilość publikowanych artykułów dotyczących szczepionek na koronawirusa;

- Badania polskiej przestrzeni informacyjnej przeprowadzone w okresie 05-04.07.2021 r., wskazują na to, że polskie media online wykazały neutralny stosunek wobec szczepionki przeciw COVID-19 oraz szczepień. Publikowane artykuły dotyczyły zarówno sytuacji kraju jak i za granicą;

- Najbardziej popularnym tematem były powikłania związane ze szczepionkami (ogółem 124 wzmianki), szczególnie dominującym w maju, ze względu na pojawiające się doniesienia o zgonach zaszczepionych czy przypadkach wstrzyknięcia zbyt dużych dawek preparatu. 

 

PRZECZYTAJ CAŁY RAPORT: Ten artykuł jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”, który wkrótce opublikujemy.

Metodologia

Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji w dniach 10.05-29.08.2021 r. prowadziło monitoring polskiej i rosyjskiej przestrzeni informacyjnej pod kątem występowania w nich informacji na temat szczepionek przeciw COVID-19. Do badania wykorzystano platformę do monitorowania i analizy informacji online Pulsar. Na potrzeby niniejszej analizy wybrano po 5 mediów online głównego nurtu z Polski i Rosji. Polskie media wybrano na podstawie rankingu najbardziej opiniotwórczych portali internetowych w 2020 r., przy czym wybrano 5 kolejnych portali informacyjnych z pominięciem tych branżowych: Onet.pl, Wp.pl, Interia.pl, Wpolityce.pl i Gazeta.pl. Rosyjskie media wybrano na podstawie rankingu najbardziej opiniotwórczych portali internetowych w 2020 r. o zasięgu ogólnokrajowym, dostępnych w bazie mediów Pulsara: Rbc.ru, Gazeta.ru, Lenta.ru, Kp.ru i Fontanka.ru.

Do przeprowadzenia monitoringu wykorzystano zoptymalizowaną listę słów kluczowych, będących nazwami poszczególnych szczepionek lub ich producentów.

Dla polskiej przestrzeni informacyjnej:

AstraZeneca OR Vaxzevria OR "Astra Zeneca" OR CanSino OR Convidecia OR Ad5-nCoV OR Covaxin OR BBV152 OR "Bharat Biotech" OR CureVac OR CVnCoV OR Johnson&Johnson OR "Johnson & Johnson" OR J&J OR Jansen OR Janssen OR Moderna OR mRNA-1273 OR Novavax OR NVX-CoV2373 OR Pfizer OR BioNTech OR BioNTech-Pfizer OR Pfizer-BioNTech OR BNT162 OR Sputnik OR Sinovac OR CoronaVac OR Sinopharm OR Vero OR EpiVacCorona OR CoviVac OR QazVac OR QazCovid-in

Dla rosyjskiej przestrzeni informacyjnej:

AstraZeneca OR Vaxzevria OR "Astra Zeneca" OR CanSino OR CanSino-Biologics OR Convidecia OR Ad5-nCoV OR Covaxin OR BBV152 OR "Bharat Biotech" OR CureVac OR CVnCoV OR Johnson&Johnson OR "Johnson & Johnson" OR J&J OR Jansen OR Janssen OR Moderna OR mRNA-1273 OR Novavax OR NVX-CoV2373 OR Pfizer OR BioNTech OR BioNTech-Pfizer OR Pfizer-BioNTech OR BNT162 OR Sputnik OR Sinovac OR CoronaVac OR Sinopharm OR Vero OR EpiVacCorona OR CoviVac OR QazVac OR QazCovid-in OR АстраЗенека OR "Астра Зенека" OR Конвиденция OR "Джонсон и Джонсон" OR "Модерна" OR Пфайзер OR Синофарм OR "клетки Веро" OR Синовак OR Коронавак OR "Спутник V" OR "Спутник Лайт" OR ЭпиВакКорона OR КовиВак OR КазВак OR КазКовид-ин

W obu przypadkach wykorzystano tę samą listę szczepionek i ich producentów. Różnice w zapisie wynikają wyłącznie ze specyfiki obu przestrzeni informacyjnych, powszechności stosowanych zapisów nazw własnych, a w przypadku rosyjskiej przestrzeni informacyjnej również wykorzystania anglo- i rosyjskojęzycznych odpowiedników nazw szczepionek i ich producentów.

Do dalszej analizy, zarówno ilościowej, jak i jakościowej, wybrano wyłącznie artykuły, w tekście których występowała chociażby jedna nazwa szczepionki lub producenta. Jako false positive zostały zidentyfikowane, a następnie odrzucone artykuły, w których nazwa szczepionki lub producenta znalazły się w elementach strony innych niż treść artykułu (np. polecane linki do innych artykułów) a nie znalazły się w samym artykule. Wyzwaniem metodologicznym, zarówno w polskiej, jak i rosyjskiej przestrzeni informacyjnej okazało się hasło „Sputnik”, które ze względu na powszechność występowania w rozumieniu innym niż nazwa szczepionki, dawało stosunkowo dużo rezultatów false positive. W związku z powyższym zastosowano podwójną – automatyczną i manulaną - weryfikację wszystkich rezultatów uzyskanych w platformie Pulsar w celu wyeliminowania artykułów, które nie odnosiły się do tematu szczepionek przeciw COVID-19.

Następnie każdy artykuł został przyporządkowany odpowiednio do kategorii według nazwy szczepionki lub producenta, które pojawiły się w treści publikacji: AstraZeneca, CanSino, Convidecia, Covaxin, CoviVac, CureVac, EpiVacCorona, Johnson&Johnson, Moderna, Novavax, Pfizer, QazVac, Sinopharm, Sinovac, Sputnik V i Vero Cell. Poszczególny artykuł mógł zostać przypisany do więcej niż jednej kategorii. W przypadku rosyjskiej przestrzeni informacyjnej kategorię „Sputnik” rozdzielono na „Sputnik V” i „Sputnik Light”. Związane jest to z powszechnością informacji o obu rosyjskich szczepionkach w tamtejszych mediach, co nie ma zastosowania w przypadku polskich mediów.

Analogicznie wszystkie artykuły zostały przyporządkowane do kategorii: kraj producenta poszczególnych szczepionek. Na potrzeby niniejszej analizy przyjęto uproszczone przyporządkowanie szczepionek i ich producentów do kraju producenta: AstraZeneca – Wielka Brytania, Johnson&Johnson, Moderna, Pfizer i Novavax – USA, CureVac – Niemcy, CoviVac, EpiVacCorona, Sputnik V i Sputnik Light – Rosja, QazVac – Kazachstan, CanSino, Convidecia, Sinopharm, Sinovac i Vero Cell – Chiny, Covaxin – Indie.

Pozostałe kategorie analizy to:

- stosunek do szczepionek i szczepień przeciw COVID-19 (artykuły proszczepionkowe w przypadku promowania szczepień, antyszczepionkowe w przypadku zniechęcania do szczepień oraz neutralne w przypadku artykułów informacyjnych bez nacechowania wobec szczepionek);
- odniesienie do sytuacji w Polsce/Rosji lub zagranicy w kontekście szczepionek przeciw COVID-19;
- analiza jakościowa związana z treścią monitorowanych artykułów.

 

Zobacz powiązane:

- Polska cyberprzestrzeń w obliczu koronawirusa. Które serwisy informacyjne publikowały najwięcej artykułów na temat szczepionek oraz szczepień przeciw COVID-19?
- Koronawirus w polskich mediach online – jaki stosunek do szczepionek przeciw COVID-19 miały najbardziej opiniotwórcze portale informacyjne w Polsce?
- Paszporty covidowe, wariant Delta koronawirusa czy powikłania związane ze szczepionkami? Który z tych tematów zdominował polskie media online?

Publikacja jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”. Raport został przygotowany przy wsparciu International Republican Institute's Beacon Project. Publikacja wyraża jedynie poglądy autorów i nie powinna być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem IRI.