Listen to the new episode of our #DEZINFO podcast!

In the new podcast, we talked about how Russian propaganda works in Poland with an emphasis on social media. WithGivi Gigitashvili– our interlocutor, we referred to the latest narratives appearing in connection with the war waged by Russia in Ukraine and discussed ways to verify the content appearing on the Internet.

Czerwcowa nowelizacja tzw. ustawy dekomunizacyjnej przyjęta przez Sejm RP dała początek nowej rosyjskiej kampanii informacyjnej przeciwko Polsce, której celem jest wpłynięcie na decyzję polskich władz w sprawie usunięcia symboli komunistycznych w kraju. Rosja wykorzystując szereg zabiegów manipulacyjnych, propagandowych i dezinformacyjnych, za pośrednictwem swojego MSZ, MON oraz mediów i sieci społecznościowych, manipuluje rosyjską oraz międzynarodową opinią publiczną. Stara się w ten sposób narzucić własną interpretację faktów historycznych, a przy okazji buduje negatywny wizerunek Polski w środowisku międzynarodowym.

The activity of Kremlin propaganda centres and the associated state structures clearly indicates that the coming months will see an escalation of actions hostile to Poland in the information space of Poland and its neighbours and allies from NATO. The context of the current geopolitical considerations suggests that apart from strictly disinformation actions: a) components making them appear real (organisation of real events / actions) and b) operational activity of Russian services (political, organisational and financial support for certain structures, entities and individuals as well as intensified recruitment of collaborators and expansion of pro-Russian networks in Poland, which are aimed at reinforcing the influence on the Polish political class and the Polish society) will be strengthened in coordination with them.

Polskim redakcjom, indywidualnym dziennikarzom, blogerom, znanym postaciom życia publicznego czy organizacjom pozarządowym regularnie wysyłane są różne „sensacyjne” informacje. Polska nie jest tu wyjątkiem, bo podobne działania prowadzone są w innych państwach. Większość z nich nie pojawia się w mainstreamie. Ostatnie wycieki danych na temat działania rosyjskich służb specjalnych mogą jednak sprawić, że media będą bardziej podatne na pewne zagrożenia informacyjne.

Środowisko bezpieczeństwa każdego kraju podlega stałej transformacji, a wiele z kluczowych zmian to rzeczy bardziej subtelne, niż spektakularne. Jedną z nich mogą być skutki długotrwałego oddziaływania na przestrzeń informacyjną, ale i na podmioty ją kształtujące, z wykorzystaniem ich własnych podatności. Patrząc na pewne zjawiska zachodzące nad Wisłą zasadnym wydaje się pytanie o stopień rozchwiania polskiego ekosystemu informacyjnego. Trzeba też pamiętać, że kremlowscy propagandyści nie „wymyślają na nowo koła” – korzystają z tego, co jest. Jedna niefortunna wypowiedź polityka może zostać nie tylko wyrwana z kontekstu, ale i wykorzystana przeciwko nam samym.

Okupacja Krymu i rozpoczęta w 2014 r. wojna przeciwko Ukrainie była przedłużeniem strategii Kremla, mającej na celu odnowienie oraz zachowanie swoich wpływów w regionie. Poza operacjami militarnymi ważnym, a wręcz kluczowym komponentem tej strategii jest wojna informacyjna, którą Rosja aktywnie prowadzi już kilka lat na różnych kierunkach. Można stwierdzić, iż od 2014 r. właśnie część informacyjna rosyjskiej wojny stanowi nie mniejsze zagrożenie dla porządku demokratycznego, niż otwarte działania wojenne.

Raport amerykańskiej firmy zajmującej się cyberbezpieczeństwem SafeGuard Cyber zbadał działania informacyjne w mediach społecznościowych w okresie od listopada 2018 do marca 2019 roku. Analizie poddano 3,5 mln postów zamieszczonych na serwisach Twitter, Facebook, Instagram oraz YouTube. Wynika z niej, że za wrogie działania odpowiadają trzy kategorie podmiotów: boty, trolle i aktorzy hybrydowi, tj. osoby wykorzystujący oprogramowanie do obsługi wielu kont jednocześnie. W odróżnieniu od wyborów prezydenckich w USA, w krajach europejskich wzmacniają oni istniejące przekazy i narracje, omijając media tradycyjne. Co więcej, około połowy populacji UE, tj. ok. 240 mln ludzi mogło zostać narażonych na treści publikowane i promowane w ramach rosyjskich kampanii dezinformacyjnych. Tak naprawdę jednak problem jest poważniejszy.

Publikujemy najnowsze raporty cząstkowe, opracowane w ramach projektu „Wzmacnianie zdolności do zwalczania dezinformacji”. Są one efektem monitoringu rosyjskiej oraz białoruskiej przestrzeni informacyjnej przeprowadzonego w listopadzie oraz grudniu 2021 r. Badania wybranych mediów online zostały zrealizowane dzięki wsparciu National Endowment for Democracy. 

Czego możesz się dowiedzieć z wyników monitoringu przeprowadzonego w listopadzie i grudniu 2021 r.? 

W ramach najnowszego projektu, realizowanego przez Fundację Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji, przy wsparciu NATO’s Public Diplomacy Division, powstał 3-odcinkowy podcast #DEZINFO.

Do interdyscyplinarnego dialogu zaprosiliśmy specjalistów ze świata nauki, z którymi poruszamy tematy dotyczące dezinformacji, propagandy oraz szeroko rozumianej roli środków masowego przekazu we współczesnym świecie. Liczymy na to, że przeprowadzone rozmowy pomogą lepiej zrozumieć procesy związane z konsumpcją informacji w bardzo dynamicznie zmieniającym się krajobrazie medialnym XXI wieku.

Aktywność ośrodków kremlowskiej propagandy oraz powiązanych z nią innych struktur państwowych jasno wskazuje, iż kolejne miesiące przyniosą eskalację wrogich Polsce działań w przestrzeni informacyjnej RP, ale i jej sąsiadów oraz sojuszników z Sojuszu Północnoatlantyckiego. Kontekst bieżących uwarunkowań geopolitycznych sugeruje, iż poza działaniami stricte dezinformacyjnymi, wzmacniane będą skoordynowane z nimi: a) komponenty je urealniające (organizacja rzeczywistych wydarzeń / akcji) oraz b) działalność operacyjna rosyjskich służb (wspieranie polityczne, organizacyjne oraz finansowe określonych struktur, podmiotów i jednostek oraz wzmocniona rekrutacja współpracowników i rozbudowa prorosyjskich sieci w Polsce, które docelowo mają wzmacniać wpływ na polską klasę polityczną i polskie społeczeństwo).

Przedstawiamy nowe raporty, które są wynikiem monitoringu rosyjskiej oraz białoruskiej przestrzeni informacyjnej w ramach projektu „Wzmacnianie zdolności do zwalczania dezinformacji”. W efekcie analiz przeprowadzonych na podstawie danych zgromadzonych we wrześniu i październiku 2021 r. powstały kolejne, dwumiesięczne raporty cząstkowe. Badania wybranych mediów online zostały przeprowadzone dzięki wsparciu National Endowment for Democracy. 

Jakie są najważniejsze wnioski wynikające z monitoringu przeprowadzonego we wrześniu i październiku 2021 r.? 

Od lat coraz więcej miejsca w debacie publicznej zajmują kwestie związane z zagrożeniami wynikającymi z prowadzonej przez Rosję przeciwko całemu światu zachodniemu wojny informacyjnej, a mimo to świadomość i wiedza społeczeństw na ten temat pozostaje na niewystarczającym poziomie. Jest tak m.in. dlatego, że większość kwestii z nią związanych pozostaje w zaciszach gabinetów i kuluarów ministerstw spraw wewnętrznych i obrony, a nawet na poziomie NATO kwestie bezpieczeństwa informacyjnego traktowane są rozdzielnie od kwestii cyberbezpieczeństwa, chociaż większość wrogich operacji prowadzona jest w cyberprzestrzeni. Czy to na pewno właściwy kierunek?

We publish the latest partial reports developed under the project "Strengthening the Capacity to Counter Disinformation”. They are the result of the monitoring of the Russian and Belarusian information space carried out in November and December 2021. The research of selected online media was carried out thanks to the support of the National Endowment for Democracy.

What can you learn from the results of the monitoring carried out in November and December 2021?

Monitoring źródeł internetowych, uwzględniający analizę jakościową ponad 500 publikacji na wybranych portalach polskojęzycznych, na których pojawiają się treści zbieżnych z przekazami rosyjskiej propagandy, pokazuje, że istnieją określone wektory narracyjne związane z prezentowaniem kwestii europejskich, ale nie tylko. Jest to szczególnie istotne w kontekście zbliżających się wyborów do Parlamentu Europejskiego.