Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna. Raport cząstkowy nr 2
Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna na przykładzie artykułów opublikowanych przez Onet.pl, Wp.pl, Interia.pl, Wpolityce.pl, Gazeta.pl w dniach 24.05-06.06.2021 r.
Poniżej prezentowane są wyniki cząstkowe monitoringu, przeprowadzonego przez Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji w ramach projektu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną” i realizowanego w okresie 10.05-29.08.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji
Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji
Główne tematy:
- Doniesienia o wariancie Delta koronawirusa oraz podawaniu trzeciej dawki szczepionki Pfizer w najbliższej przyszłości.
- Problemy związane z AstraZeneca: brak zainteresowania wśród Polaków, aby zaszczepić się tym preparatem (Brak chętnych na AstraZenecę. Milion wolnych terminów, Onet, 24.05.2021), opóźnienia w dostawie (800 tys. szczepionek nie dotrze w tym tygodniu do Polski, Onet Wiadomości, 24.05.2021).
- Akcje zachęcające do szczepień: kampania w szkołach (K. Bogdańska, Szczepienie dzieci po wakacjach. Wielka akcja w szkołach, WP Wiadomości, 24.05.2021), ogólnopolska loteria (To może być świetna zachęta do szczepień! Szef KPRM ogłosił loterię dla osób po szczepieniu. Będą też środki dla gmin. SPRAWDŹ, wPolityce.pl, 25.05.2021).
- Ujawnienie działalności rosyjskiej agencji (Agencja z Rosji chciała zapłacić za „zniszczenie szczepionki Pfizer”, Interia Wydarzenia, 25.05.2021), która próbowała przekupić znanych youtuberów z Francji do udziału w kampanii wymierzonej w szczepionkę Pfizer w zamian za wynagrodzenie. Twórcy mieli tworzyć materiały zawierające fałszywe dane, wykazujące dużą śmiertelność wśród osób, którym wstrzyknięto ten preparat.
- Wywiad Polki pracującej w East Stratcom Task Force na temat walki z rosyjską dezinformacją (Polska szefową unijnego zespołu ds. walki z rosyjską dezinformacją. O co chodzi Kremlowi i na czym polega praca „łowcy trolli”?, wPolityce.pl, 29.05.2021). Według wywiadu Rosjanie próbowali wypromować szczepionkę Sputnik V kosztem insynuowania braku efektywności zachodnich preparatów.
- Przesłanki o możliwym szczepieniu dzieci od 12. roku życia.
Wnioski:
Media nie uległy propagandzie, niezależnie od monitorowanej witryny. W dużej mierze zachęcały do szczepień, cytowały wyniki badań międzynarodowych instytucji naukowych. Natomiast w kontekście wiadomości na temat powikłań jasno wskazywały, że były to przypadki bardzo rzadkie lub potępiały manipulacje (I. Pałczyńska, Jarosław Pinkas: Lekarze powinni przekonywać pacjentów do szczepień, a nie deprecjonować, Gazeta.pl, 25.05.2021). Jednak strona wpolityce.pl opublikowała w tym okresie dwa artykuły, które mogły posłużyć do szerzenia sceptycyzmu wobec szczepień.
Za pierwszy tego typu przykład może posłużyć artykuł pt. „Polacy niechętnie się szczepią? Drodzy naukowcy, przestańcie ich obrażać! To działa dokładnie odwrotnie” (D. Łosiewicz, Polacy niechętnie się szczepią? Drodzy naukowcy, przestańcie ich obrażać! To działa dokładnie odwrotnie, wPolityce.pl, 26.05.2021). Mimo słusznych uwag cytowanego artykułu tygodnika „Nature”, komentarze autorki artykułu wpolityce.pl pozostawiają wiele do życzenia. Były one wprawdzie podparte dowodami naukowymi, ale następujące wnioski mogły zostać wykorzystane przez ruch antyszczepionkowy do nasilania podejrzliwości Polaków wobec zaleceń rządu i lekarzy oraz zachęcić do niedostosowywania się do obostrzeń sanitarnych:
- „To badanie niezwykle istotne z punktu widzenia dyskusji o tzw. odporności zbiorowej, o której tak dużo mówimy, gdyż wyraźnie widać, że NIE zależy ona wyłącznie od „wyszczepienia” (okropne słowo) społeczeństwa.”
- „Choć wiemy, że osoby zaszczepione i tak mogą chorować i roznosić wirusa (także wyniki badań i oficjalne dane MZ), a osoby niezaszczepione mogą być odporne i zdrowe, to segregacja sanitarna staje się faktem. Świadczą o tym paszporty szczepionkowe czy zwolnienia z pracy. Do tego na sile przybiera nagonka na osoby, mające merytoryczne wątpliwości odnoście szczepień, osadzone w naukowych badaniach, jednocześnie nie będące antyszczepionkowcami (czyli nie kwestionujące sensu szczepień w ogóle), ale ważące zyski i ryzyka, wynikające ze szczepienia (…).”
Drugim przykładem jest artykuł pt. „Co dalej z „Warto rozmawiać”? Pospieszalski: Redakcja wciąż na „kwarantannie”. „Pięcioosobowy zespół bez środków do życia”” (Co dalej z „Warto rozmawiać”? Pospieszalski: Redakcja wciąż na „kwarantannie”. „Pięcioosobowy zespół bez środków do życia”, wPolityce.pl, 03.06.2021). Jan Pospieszalski krytykował w nim brak możliwości realizacji swojego programu, a także wspomniał o tym, że lekarze wyrażający wątpliwości dotyczące szczepień byli potem wzywani i przesłuchiwani przez Naczelną Izbę Lekarską. Pospieszalski podał następujący argument:
„(…) w swoim programie pozwala na prezentowanie różnych opinii i stanowisk w kontekście pandemii koronawirusa i jej skutków - także tych nieco odmiennych od stanowiska rządu oraz ekspertów i doradców, z których wiedzy i doświadczenia korzysta Rada Ministrów.”
Za kontrowersyjną należy też uznać inną wypowiedź Pospieszalskiego: „Pandemia powoli się kończy, jednak redakcja „Warto rozmawiać” nadal pozostaje na kwarantannie”. Z perspektywy czasu nie ulega wątpliwości, że był to zdecydowanie błędny osąd, który mógł też wówczas wpłynąć na bagatelizowanie pandemii przez czytelników, a tym samym wywołać poważne konsekwencje w postaci jej nasilenia.
Autor: Raffaella Margaryan
Redakcja: Marta Kowalska
Opracowanie graficzne: Katarzyna Rogala
PRZECZYTAJ CAŁY RAPORT: Ten artykuł jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”, który wkrótce opublikujemy.
Zobacz powiązane:
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 10-23.05.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 07-20.06.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 21.06-04.07.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 05-18.07.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 19.07-01.08.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 02-15.08.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 16-29.08.2021 r.
Publikacja jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”. Raport został przygotowany przy wsparciu International Republican Institute's Beacon Project. Publikacja wyraża jedynie poglądy autorów i nie powinna być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem IRI.
