Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna. Raport cząstkowy nr 8

Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji
Author: Centrum Analiz Propagandy i DezinformacjiEmail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna na przykładzie artykułów opublikowanych przez Onet.pl, Wp.pl, Interia.pl, Wpolityce.pl, Gazeta.pl w dniach 16-29.08.2021 r.

Poniżej prezentowane są wyniki cząstkowe monitoringu, przeprowadzonego przez Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji w ramach projektu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną” i realizowanego w okresie 10.05-29.08.2021 r.

Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji

Analiza ilościowa:

Badane portale informacyjne opublikowały w sumie 85 wiadomości na temat szczepionek w danym okresie. Od tej liczby należy odjąć 11 wpisów, które zostały mylnie zaliczone przez program do wyników monitoringu, głównie z dwóch powodów: ze względu na zawartą w treści frazę „Sputnik”, która w tym kontekście oznaczała rosyjską agencję informacyjną a nie preparat, lub jako odnośniki do innych artykułów, które zawierały w tytule nazwy szczepionek. Więcej na ten temat w Metodologia.

Najwięcej wiadomości pojawiło się na stronie interia.pl (28 artykułów), wp.pl (18) oraz wpolityce.pl (16), a najmniej na onet.pl (13) i gazeta.pl (10). Jest to zdecydowany spadek liczby publikacji w porównaniu do pierwszych dwóch tygodni badania (10-23.05.2021 r.), kiedy opublikowano 385 wpisów, zatem czterokrotnie więcej. Taki trend może wynikać z faktu, że większość polskiej populacji została już zaszczepiona i tempo masowych szczepień uległo spowolnieniu. Nie było zatem materiału do relacjonowania, ani tak dużego zapotrzebowania na bieżące śledzenie np. nowych decyzji Ministerstwa Zdrowia w związku z Narodowym Programem Szczepień i sytuacji w związku z dostawami nowych dawek. Był to też koniec sezonu urlopowego, w związku z czym odbiorcy z mniejszym zainteresowaniem czytali na temat obostrzeń w innych krajach, funkcjonowania certyfikatu COVID czy innych tematów, którym wiosną poświęcano o wiele większą uwagę.

Szczepionki, na temat których najczęściej udzielane były informacje, to: Pfizer (53 wzmianki), Moderna (39), AstraZeneca (32) oraz Johnson&Johnson (24). Zatem tak jak dotąd największą uwagę skupiły szczepionki, które były oferowane w Polsce i uznawane w Unii Europejskiej oraz cieszyły się powszechnie pozytywną opinią naukową na świecie. Natomiast o szczepionkach produkcji chińskiej (Sinopharm – 8 wzmianek, Sinovac – 6, CanSino – 1), rosyjskiej (Sputnik – 4 wiadomości) wspominano jedynie w kontekście pojedynczych artykułów o sytuacji pandemicznej w innych państwach lub podróży do innych państw. Niewielkie zainteresowanie wzbudziły też nowe preparaty, np. indyjski Covaxin – 3 czy amerykański Novavax – 1. O chińskim Convidecia i Vero Cell oraz kazachskim QazVac nie wspomniano w ani jednym wpisie. 

Wiadomości o Modernie wyprzedziły liczbę wpisów nt. AstraZeneca, ponieważ kilka portali opublikowało informacje o zanieczyszczonych dawkach i wycofaniu szczepień tym preparatem w Japonii, jak i inne – np. dowodzące większą skuteczność Moderny u osób starszych, niż Pfizer czy działania na rzecz wynalezienia szczepionki na HIV.

Większość wiadomości dotyczyła spraw międzynarodowych (49 wzmianek), głównie ze względu na nowe wyniki badań zagranicznych ośrodków badawczych, rekomendacje naukowców (np. komentarz WHO dot. podawania trzeciej dawki szczepionki) czy decyzje rządów innych państw na temat szczepionek. Wiadomości z kraju było w sumie 25. Taki stan rzeczy mógł być spowodowany brakiem przełomowych, „medialnych” wydarzeń w Polsce związanych ze szczepieniami.

Podobnie jak w okresie między 10 a 23 maja, tak i w tym przypadku, wiadomości były przedstawiane w sposób obiektywny i miały charakter informacyjny niezależnie od źródła. Z tego względu nie odnotowano żadnych artykułów jawnie opowiadających się za szczepionkami – chociaż można byłoby polemizować i uznać, że wiadomości na temat marnotrawienia niewykorzystanych dawek mogły w pośredni sposób stanowić zachętę do zapisania się na szczepienie. Z kolei dwie wiadomości oznaczono tagiem „anti_vaccination”, który odnosił się do incydentu z Niemiec, gdzie pielęgniarka należąca do ruchu antyszczepionkowców umyślnie wstrzykiwała pacjentom sól fizjologiczną zamiast właściwego preparatu. Istnieje prawdopodobieństwo, że mimo neutralności treści, informacje takie jak te o Izraelu – wcześniej podawany za wzór walki z COVID-19 na tle innych państw, a obecnie zmagające się z rosnącą liczbą zachorowań i oferujące trzecią dawkę – mogły wzbudzić sceptycyzm wśród czytelników.

Źródło: Opracowanie własne, Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji 

Główne tematy:

Zdecydowanie najczęściej podejmowanymi tematami była kwestia trzeciej dawki szczepionki (20 wzmianek) oraz wariantu Delta koronawirusa (17). Oba tematy były mocno ze sobą powiązane, gdyż wówczas na sile przybierały spekulacje odnośnie umożliwienia przyjęcia trzeciej dawki szczepionki w obliczu wysokiej zaraźliwości wariantu Delta i ponownego wzrostu zakażeń w Polsce. Zwłaszcza, że kraje takie jak Izrael już zdecydowały się na taką opcję. Z drugiej strony znikome było zainteresowanie takimi tematami jak np.: certyfikaty covidowe (można przypuszczać, że aplikacja Unijnego Certyfikatu Covid działa bez zarzutu i nie wiążą się z nią jakiekolwiek kontrowersje warte oddzielnego artykułu na stronie), obostrzenia (w Polsce te dotychczasowe nadal obowiązują i nie przewiduje się żadnych większych zmian) czy powikłania poszczepionkowe (wiele wskazuje na to, że panika wywoływana przez rozsiewane fake newsy ustały, a sam temat się „wyczerpał”).

Dominującymi wątkami były:

- Rozmowy na temat wprowadzenia możliwości otrzymania trzeciej dawki szczepionki przeciw COVID-19 w Polsce;

  Wybrane artykuły:
   - N. Pacholczyk, Trzecia dawka szczepionki przeciwko COVID-19. Michał Dworczyk: Trwa dyskusja, 16.08.2021.
   - Trzecia dawka szczepionki przeciwko COVID-19. Coraz powszechniejsza, ale czy konieczna? Jest stanowisko WHO i naukowców, wPolityce.pl, 21.08.2021.
   - Adam Niedzielski: Rada Medyczna akceptuje dopuszczenie trzeciej dawki szczepienia, Interia Wydarzenia, 27.08.2021.

- Przyznanie Pfizerowi pełnej autoryzacji przez Agencję Żywności i Leków, FDA (ang. Food and Drug Administration);

  Wybrane artykuły:
   - USA zatwierdziły całkiem szczepionkę Pfizera, Onet Wiadomości, 23.08.2021.
   - USA: Szczepionka Pfizer/BioNTech z pełną autoryzacją FDA, Interia Wydarzenia, 23.08.2021.

- Obce substancje w dostawach szczepionek Moderny do Japonii, informacje o zgonach i zaprzestanie szczepień tym preparatem;

  Wybrane artykuły:
   - Japonia: Władze Okinawy zawiesiły stosowanie szczepionki Moderny, Interia Wydarzenia, 29.08.2021.
   - Około 1,6 mln dawek szczepionek na koronawirusa zostały wycofane z japońskiego rynku, Onet Wiadomości, 26.08.2021.

- Wynalezienie nowej szczepionki ZyCoV-D indyjskiej firmy Zydus Cadilla, pierwsza szczepionka DNA;

  Wybrane artykuły:
   - Nowa szczepionka przeciw COVID-19 zatwierdzona. To pierwsza szczepionka DNA na świecie, Onet Wiadomości, 23.08.2021.
   - Indie: Zatwierdzono pierwszą na świecie szczepionkę DNA przeciw COVID-19, Interia Wydarzenia, 23.08.2021.

Badane portale internetowe skupiały się głównie na regularnym przedstawianiu statystyk dotyczących ilości zakażeń, zgonów i zaszczepionych osób w Polsce.

 

Autor: Raffaella Margaryan
Redakcja: Marta Kowalska
Opracowanie graficzne: Katarzyna Rogala 

PRZECZYTAJ CAŁY RAPORT: Ten artykuł jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”, który wkrótce opublikujemy.

Metodologia

Zobacz powiązane:

- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 10-23.05.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 24.05-06.06.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 07-20.06.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 21.06-04.07.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 05-18.07.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 19.07-01.08.2021 r.
- Szczepionki przeciw COVID-19: polska przestrzeń informacyjna w dniach 02-15.08.2021 r.

Publikacja jest częścią raportu „Szczepionki przeciw COVID-19 w polskich i rosyjskich mediach online: Specyfika i korelacja pomiędzy polską i rosyjską przestrzenią informacyjną”. Raport został przygotowany przy wsparciu International Republican Institute's Beacon Project. Publikacja wyraża jedynie poglądy autorów i nie powinna być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem IRI.